کاربران گرامی، در صورت بروز مشکل در سایت، از طریق چت پشتیبانی و یا شماره تلفن‌های 02155570659 - 09981229987 با ما در ارتباط باشید.
تا پایان این مقاله ، برایمان روشن میشود که چطور، طلا در تاریخ بشر، باعث ایجاد تب شده ، تبی به شدت واگیردار ، که خواهیم دید تب طلای واگیردار چه پیامدهای شاد و غمگینی را در همه ی ابعاد زندگی انسان، از اقتصاد تا سیاست و سینما به همراه داشته است.
اگر یک روز اعلام کنند، بیایید و هراندازه که دوست دارید " طلای رایگان دریافت کنید" آیا شما باز هم به سبک زندگی قبلی خود ادامه میدهید؟ یا از همان لحظه تب و تاب یک سفر هیجان انگیز و پرمخاطره به جانتان می افتد؟ این همان تب طلاست که از نیمه ی دوم قرن 19 به جان جویندگان طلا افتاد. این پدیده ی تاریخی ، برای بسیاری از آدمها و دولت های درگیر با آن ، مهمترین نقطه ی عطفشان به حساب می آید. دوره ای از تاریخ انسان مدرن که به نوبه ی خود مناسبات جدیدی را در جهان حکم فرما کرد.
این فلز درخشان و کمیاب یکی از مهمترین و استراتژیک ترین مواد موجود در طبیعت است و پرکاربرد بودنش، بشر را به سمت تصاحب آن به عنوان کالایی با ارزش کشانده است. از 4000 سال قبل از میلاد که اولین معدن طلا در بین النهرین کشف شد و همچنین در مصر باستان ، طلا همواره در اختیار پادشاهان و مقامات بلند پایه ی حکومتها بوده. همین ارزش بالا باعث شد تا با کمیاب شدن نقره ، طلا به عنوان استانداردی درتجارت دنیا تا سالهای زیادی مهمترین نقش را ایفا کند. از همان روزها بود که تب طلای واگیردار کم کم جهش هایی در تکامل تصاحبگری خود و تبدیل شدن به قدرتمندترین نسخه ی خود را آغاز کرد.
با اینکه تب طلا همواره در انسان ها وجود داشته است ، واگیرداریش از نیمه ی دوم قرن 19 و در پی کشف طلا در جریان ساخت کارخانه ی جان ساتر در آمریکا آغاز شد. فورتی نانینرز اولین جنبش در سطح بزرگ بود که در سال 1849 به کالیفرنیا هجوم بردند و در پی خوشبختی با 80 هزار نفر مثل خود وارد رقابتی سخت و هیجان انگیز شدند. شاید حالا کمی واگیردار بودن این تب را بیشتر لمس کنید. تا سال 1853 تعداد جویندگان طلایی که اقبالشان بلند بود به 250 هزار نفر رسید.
انفجار جمعیتی بیش از 300.000 نفر در این منطقه ، بسیار مطلوب سیاست مداران بود. مردم و مهاجرین ، رویای ثروتمندی در سر میپروراندند و دولت ها هم رویای اقتدار را به حقیقت میکشاندند. در این میان بیچاره بومیان این ناحیه که از این درخشندگی فقط رنگ سیاه بختشان را میدیدند.
به سرعت تب طلا به نقاط دیگر دنیا هم سرایت کرد و در 1851 تب طلا به استرالیا سرایت کرد و تاریخ، شاهد هجوم گسترده ای از جویندگان طلا به ملبورن و دیگر شهرهای استرالیا بود. یکی از پیامدهای هیجان انگیز تب طلا در همین موج از تاریخ جستجوی این فلز گرانبها رخ داد. بزرگترین قطعه ی طلا به هولترمن که از آلمان تن به این مهاجرت داده بود رسید. ماجرای دراماتیک این موفقیت آنجاست که این قطعه ی 93.2 کیلویی درسال 1872 بر اثر رفتار خلاف دستور او توسط معدنچیان به طور اتفاقی کشف شد. خوشبختی ای به ارزش 5.2 میلیون دلار. این قطعه به عنوان نماد دوران شکوه تب طلا شناخته میشود که نقش مهمی در تثبیت موقعیت استراتژیک استرالیا در جذب مهاجرین و سرمایه گذاران و همچنین تقویت زیرساخت های آن داشته است.
تب طلا پیک های کوچک و بزرگ دیگری هم در دنیا داشته که نمونه ی آن در سال 1858 در بیریتیش کلمبیای آمریکای شمالی بود.این موج تب طلای واگیردار تا اواخر دهه ی 90 قرن 19 در جای جای آمریکای شمالی ادامه داشت و یکی دیگر از شگفتیهای آخرین موج ها در این منطقه در 1886 ایجاد شهر داوسون در کنار رودخانه ی کلوندایک بود. تب طلای واگیردار همه را مثل مور و ملخ به کنار رودخانه کشانده بود و از این تاریخ و چالش هایش ، صحنه هایی نابی در سینما خلق شده است.
سرعت انتقال تب طلا و شعاع بالای نفوذپذیری اش جویندگان طلا را تا آفریقا نیز کشاند. در این نقطه از دنیا ، سرمایه داران معادن الماس بودند که یک بار دیگر اقبالشان به آنها روی خوش نشان داده بود و برای اولین بار جرج هریسون، جوینده ی الماس بود که در تارخ 1886 در روستای ژوهانسبورگ کاشف طلا شده بود. پس از این اتفاق تا امروزه شرکت های بزرگی همچنان در منطقه ی ویت واترسرند مشغول به فعالیت هستند.
در آفریقا پارادوکس بزرگی به واسطه ی تب طلا ایجاد شد. از طرفی تبدیل شدن به یکی از بزرگترین قطبهای تولید طلا ، باعث تقویت زیرساخت های آن کشور شد و از طرفی به دنبال توجه و هجوم افراد به آنجا ، آفریقای جنوبی ، وارد استعمار بیشتر توسط قدرت های بزرگ سیاسی جهان و در نتیجه ایجاد تنش های سیاسی و مدیریتی در سطح کلان شد.
در آن سالها ، اگرچه نه به شکل سازمان یافته ی آمریکا و استرالیا اما، به طریق سنتی از معادن طلا در مانطق غرب و شمال غربی بهره برداری میشد. به علت استعمار بریتانیا و روسیه و همین طور ضعف زیرساختی ، امکان سرمایه گذاری به شکل گسترده در ایران به وجود نیامد. در اواسط قاجار ، ناصرالدین شاه به علت جنگ های داخلی و مشکلات اقتصادی ، بیشترین تمرکز خود را بر این مسائل گذاشته بود و تمایلی به بهره برداری از معادن در سطح گسترده نشان نمیداد. خوشبختانه یا شوربختانه ، تب طلای واگیردار در ایران اثرات جدی به جای نگذاشت.
از سرعت انتقال و شعاع تاثیرگذاری تب طلا هر اندازه بگوییم باز هم کم گفته ایم. دایره ی گسترده ای از تحولات در سطح کلان داخلی و خارجی برای هر یک از میدان های کشف طلا ، یکی از جذاب ترین و خواندنی ترین قصه های دوران تاریخیست . از تمام پیامد های این بخش از تاریخ زندگی بشر، عواملی از جمله
از همه مهمترند. تمام این رویدادها جنبه های مثبت و منفی را دل خود به همراه داشته است که بعد به آنها خواهم پرداخت. یکی از نکات مهم در ماجرای تب طلا ، در هم شکستن مرزهای ارتباط دولت و مردم بود که موقعیت زیست اجتماعی و سیاسی شهروندان را عوض میکرد. روایتهای جذابی از آدمهای خوش اقبال که با پیدا کردن طلا به سرعت به شخصیت های برجسته ای در سیاست و اقتصاد تبدیل شدند ، اگرچه برخی از آنان مهاجر و کارگر بودند. در اینجا به چند شخصیت خوش شانس خواهیم پرداخت.
اولین خوش اقبالی بود که در کالیفرنیا هنگام ساخت آسیاب آبی توسط کارگرش در 1848 ، نه تنها ثروت کلانی به جیب زد، بلکه آغاز کننده ی تب طلا در جهان بود.
او در سال 1849 با کشف تصادفی طلا در گوشه ی دیگری از کالیفرنیا ، در تاریخ تب طلا به عنوان نماد بدون دردسرترین فرد این ماجرا شناخته میشود. شورت که درحال کندن زمین بود به طور تصادفی مقدار زیادی طلا به دست آورد.
یک جوینده ی واقعی طلا بود که در مسیر کشف سرزمین های بکر، به (ال درادو) رسید و به علت ناآگاهی بومیان آنجا ، به معدن بزرگ طلا دست یافت.
مردی که در پی ایجاد فرصت شغلی در 1897 به نقاط مختلف آلاسکا سرک میکشید ، موفق به کشف غنی ترین معدن طلای آلاسکا شد. این جوینده ی طلا که هرگز به قصد اینکار اقدام نکرده بود به یکی از خوش شانس ترین های تاریخ تب طلا تبدیل شد.
یکی از رویایی ترین مردان تاریخ تب طلا برای جویندگان دیگر بود. او بر خلاف دیگر جویندگان که با ابزار سنگین و پیچیده کار میکردند ، توسط روش ساده ی شستشو،موفق به کشف معدن طلا در لایف کاش شد.
او در 1849 در یک منطقه ی سنگی به مقادیر زیادی طلا دست یافت و به یکی از خوش اقبال ترین های کالیفرنیا تبدیل شد.
بولتر برای تاریخ تب طلا در آلاسکا ، همچون کیریستف کلمب ماندگار شد. مردی که برای تجارت به آلاسکا رفته بود ، توانست با کشف طلا در آلاسکا ، آغاز کننده ی تب طلا در 1896 شود. او آلاسکا را مقصد جویندگان و مهاجران زیادی کرده بود که به دنبال خوشبختی میگشتند. او آلاسکا را به تب طلای واگیردار مبتلا کرد.
یکی از معدن کاران خوش اقبال در کالیفرنا بود که توانست با استفاده از تجربه ی خود و البته به طور تصادفی ، به یکی از کاشفان طلای کالیفرنیا تبدیل شود.
بعد از مطالعه ی این افراد خوش شانس که تنها چند تن از هزاران خوش شانس این ماجرا بودند، میخواهیم به تبعات این پدیده ی اجتماعی و اقتصادی بپردازیم. همانطور که در بالا ذکر شد، هر کدام از این رویداد ها هم جنبه ی مثبت داشتند و هم جنبه ی منفی.
1. رشد جمعیت و مهاجر پذیری: این مورد یکی از مناقشه برانگیز ترین موارد است . عوامل زیادی از جمله سیاست گذاری ها در تقویت این مسئله نقش به سزایی ایفا کرده اند. آنچه به قطع ، نکته ی مثبت این ماجرا بود ، تبادلات فرهنگی و اندیشه بود که باعث دید وسیعتر انسان ها میشد.
2. رشد اقتصادی: تب طلا یک مسیر استراتژیک تجاری را هموار کرد و در ابعاد گسترده ای باعث پیشرفت و رفاه شد که متوان به موارد زیر اشاره کرد
3. توسعه ی زیرساخت ها
4. پیشرفت تکنولوژی
5. تقویت هویت ملی و سیاسی
6. فرهنگ سازی در حوزه ی کارآفرینی
اگرچه در این جریان افراد زیادی به سود رسیدند و علاوه بر جویندگان ، شرکت های حمل و نقل و اسکان و ادوات حفاری نیز شیرین کام شدند ، این ماجرا برای همه هم پایان خوش نداشت. بسیاری از این جویندگان و معدنچیان ، دستخوش ناکامی و مخاطره شدند. بسیاری از این اقامتگاه ها و شهرهای ساخته شده متروکه و ویران شدند. دولتمردان پس از آنکه متوجه کشف میزان بالایی از طلا توسط مردم شدند ، برای سهیم بودن در این منفعت بزرگ ،قوانین تازه ای وضع کردند. بانکهای بزرگ و سازوکارهای تجاری در دنیا هم برای دارایی کاشفان طلا دندان طمع تیز کرده بودند. مناقشات زیست محیطی هم بر سر این کار بازار گرمی داشت. هم انسان های رویا پرداز هم طبیعت از پیامدهای منفی تب طلای واگیردار در امان نماندند.
این پدیده نیز ماننده همه ی پدیده های انسانی ، تبعات بد و بعضا خطرناکی به همراه داشت. ابعاد منفی این پدیده از انسان ها تا دولت ها را در بر گرفته که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره میشود.
اینها ، تنها بخش کوچکی از اتفاقات آن دوره بود. در سطح کلان هم مناقشات سیاسی ، تجاری و زیست محیطی ، وضع را دشوار کرده بود.
یکی از جدی ترین مناقشات در پدیده ی تب طلا برخورد های فعالان محیط زیست بود. مسائلی جبران ناپذیر که به چند نمونه ی آن اشاره خواهد شد.
یکی از مشکلات اساسی صنعت استخراج طلا استفاده از مواد آلاینده ی خطرناک مانند سیانید و جیوه است که باعث آلودگی منابع آب و خاک می شود.
حجوم جویندگان طلا در پدیده ی تب طلا برای کشف سرزمین های دست نخورده به تخریب زیست بوم ها و قطع بی رویه ی درختان منتهی شد که خشم فعالان محیط زیست و دغدغه مندان این حوزه را برانگیخت.
تولید بخار سمی حاصل از استفاده ی بی رویه از مواد آلاینده باعث آلودگی هوا و تاثیرات مخرب بر انواع گونه های جانوری و انسان شد.
در دوران تب طلا به علت آلودگی منابع طبیعی و استفاده از جیوه مشکلات جدی از جمله مشکلات تنفسی، سرطان و بیماری های قلبی گریبان گیر جویندگان طلا و بومیان شده است.
اینها همه فقط ثانیه ای از عمر بلند تخریبگری تب طلای واگیردار بود.
این پدیده در سطح کلان سیاسی نیز همراه با مناقشاتی بوده است ، زیرا مراودات اقتصادی و فرهنگی موقعیت جدید سیاسی را طلب می کرد. مناقشاتی بر سر بی عدالتی و مالکیت که بعضا تنش های بین المللی را به وجود می آورد. در ادامه به برخی از آن ها اشاره خواهم کرد.
سینما این وضعیت را بارها دستمایه ی نقد مفاهیم انسانی قرار داده و از منظرهای مختلفی به این جریان نگریسته است. از شاخص ترین فیلمهای این حوزه که تب طلا را دستمایه ی خود قرارداده اند میتوان به فیلم جویندگان طلا ، ساخته ی چارلی چاپلین اشاره کرد. چاپلین در این فیلم به جریان تب طلا در سال 1898 اشاره دارد و ماجرای طمع ورزی این افراد را به زبان طنزبه تصویر میکشد. از دیگر آثار معروف در این زمینه ، فیلم طلا ساخته ی کارگردان آلمانی توماس ارسلان است که به واقعه ی تب طلا در کنار رودخانه ی کلوندایک اشاره دارد . و فیلمی دیگر در سال 2022 به نام طلا به کارگردانی آنتونی هیس از آثار مهم سینما با این مضمون هستند.
بخشی از تاریخ پدیده ی تب طلا در سینمای جهان نمود پیدا کرده است. هنرمندان و نویسندگان بسیاری مشخصا به زبان سینما ابعاد مختلف این پدیده را مورد تحلیل و بررسی قرار داده اند. از جمله ی این آثار میتوان به گنج های سیرا مادره ساخته ی جان هیوستون در سال 1948 اشاره کرد. مفاهیمی چون طمع ورزی، بحران های اجتماعی در ارتباط با تب طلا در آن به تصویر کشیده شده است.
از دیگر فیلم های این حوزه میتوان به فیلم طلا با بازی متیو مک کانهی اشاره کرد. وی در این فیلم آثاری که تب طلا بر جوامع و زندگی افراد می گذارد را نشان می دهد.
از مستند هایی که از این پدیده ی تاریخی سخن می گویند می توان به:
سخن آخر
شاید تب طلا از لحاظ برهه ی تاریخی تمام شده به نظر برسد ، اما امروزه هم توجه بازارهای جهانی به اهمیت این فلز پرکاربرد همواره باعث ایجاد پیک های جدیدی از تب طلای واگیردار خواهد شد.
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به سایت بازار طلا می باشد.