چکیده این مطلب : انتشار : 1403/08/02 - 14:00 0 نظر
این مقاله به بررسی صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت میپردازد و سازوکار، مزایا و معایب این نوع سرمایهگذاری را بیان میکند. در ادامه میتوانید از بازدهی ثابت، ریسک کم و تاثیر تورم بر درآمد این صندوقها بخوانید.
مقدمه
صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت یکی از انواع محبوب صندوقهای سرمایهگذاری هستند که هدف آنها حفظ سرمایه و ایجاد سود مطمئن برای سرمایهگذاران است. این صندوقها عمدتاً در اوراق قرضه دولتی، سپردههای بانکی و سایر ابزارهای مالی کمریسک سرمایهگذاری میکنند. برخلاف صندوقهای سهامی، نوسانات بازار بر عملکرد این صندوقها تأثیر زیادی نمیگذارد، زیرا هدف اصلی آنها تضمین حداقل بازدهی معین برای سرمایهگذاران است.
ساز و کار صندوقهای با درآمد ثابت
صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت بر اساس سرمایهگذاری در داراییهای کمریسک مانند اوراق مشارکت، اوراق خزانه، سپردههای بانکی و سایر ابزارهای مالی با ریسک کم عمل میکنند. فرآیند سرمایهگذاری به این صورت است که این صندوقها پول سرمایهگذاران را جمعآوری کرده و آن را در داراییهای ثابت و کمریسک سرمایهگذاری میکنند. بازدهی این سرمایهگذاریها به صورت دورهای به سرمایهگذاران پرداخت میشود. همچنین بخشی از سود صندوق از تفاوت نرخ بهره ابزارهای مالی و هزینههای اجرایی صندوق به دست میآید.
ویژگیهای کلیدی این صندوقها
ریسک کم: به دلیل نوع داراییهایی که این صندوقها خریداری میکنند (اوراق با درآمد ثابت و سپردههای بانکی)، ریسک کاهش ارزش سرمایه در آنها پایین است.
سود مشخص و ثابت: سرمایهگذاران میتوانند بر اساس نوع صندوق و نرخ بازدهی آن، انتظاری مشخص از سود دورهای داشته باشند.
مناسب برای سرمایهگذاری کوتاهمدت و میانمدت: این صندوقها به دلیل داشتن نقدینگی بالا و امکان خروج از سرمایهگذاری در زمانهای مختلف، برای سرمایهگذاریهایی با افق کوتاهمدت و میانمدت مناسب هستند.
نحوه محاسبه سود صندوقهای با درآمد ثابت
سود این صندوقها معمولاً به صورت روزانه محاسبه میشود و بر اساس میزان واحدهای سرمایهگذاری افراد به صورت ماهانه یا دورههای مشخص به حساب آنها واریز میشود. برای مثال، اگر سرمایهگذاری در یک صندوق با درآمد ثابت انجام شود و نرخ سود ماهانه آن 2٪ باشد، به ازای هر واحد سرمایهگذاری، 2٪ بازدهی به سرمایهگذار تعلق خواهد گرفت. برای مثال:
جدول سود صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت
نام صندوق
نرخ سود سالانه
حداقل سرمایهگذاری (ریال)
مدت زمان پرداخت سود (ریال)
الف
٪20
10،000،000
30
ب
٪18
5،000،000
30
پ
٪22
50،000،000
90
ت
٪19
15،000،000
30
در این جدول، چهار صندوق مختلف با نرخ سود سالانه مشخص و حداقل سرمایهگذاری نمایش داده شدهاند. مدت زمان پرداخت سود نیز نشان میدهد که صندوقها در چه بازههای زمانی سود سرمایهگذاری را به حساب سرمایهگذاران واریز میکنند و سرمایهگذاران بر اساس این اطلاعات تصمیم میگیرند.
مزایا و معایب صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت
مزایا
ریسک کم و امنیت سرمایه: صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت به دلیل سرمایهگذاری در داراییهای با ریسک کم مانند اوراق مشارکت و سپردههای بانکی، از امنیت بالایی برخوردار هستند. این ویژگی باعث میشود که این نوع صندوقها برای سرمایهگذاران ریسکگریز و افرادی که تمایل به حفظ سرمایه دارند، گزینه مناسبی باشند.
سود ثابت و قابل پیشبینی: این صندوقها به سرمایهگذاران سود ثابتی پرداخت میکنند که در دورههای مشخص (ماهانه یا دورههای طولانیتر) واریز میشود. این سود میتواند برنامهریزی مالی را برای سرمایهگذاران سادهتر کند و از نوسانات ناگهانی جلوگیری کند.
نقدینگی بالا: صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت معمولاً از نقدینگی بالایی برخوردارند. این بدین معناست که سرمایهگذاران میتوانند در هر زمان بخشی یا تمام سرمایه خود را از صندوق برداشت کنند بدون اینکه نیازی به فروش داراییهای اصلی داشته باشند.
بدون نیاز به دانش تخصصی: سرمایهگذاری در این صندوقها نیازی به دانش تخصصی از بازار سرمایه و اقتصاد ندارد و سرمایهگذاران میتوانند به راحتی از مزایای این ابزار مالی بهرهمند شوند.
معایب
سود کمتر نسبت به داراییهای پرریسک: یکی از معایب صندوقهای با درآمد ثابت این است که بازدهی آنها به طور معمول کمتر از سرمایهگذاری در داراییهای پرریسک مانند سهام است. در حالی که صندوقهای سهامی ممکن است در بلندمدت بازدهی بیشتری داشته باشند، صندوقهای با درآمد ثابت به دلیل ریسک کمتر، سود کمتری ارائه میدهند.
کارمزدها و هزینههای مدیریتی: اگرچه صندوقهای با درآمد ثابت سود ثابتی به سرمایهگذاران میپردازند، ولی این سود پس از کسر کارمزدها و هزینههای مدیریتی صندوق محاسبه میشود. بنابراین، ممکن است بازده نهایی کمتر از سود اسمی صندوق باشد.
تأثیر تورم بر ارزش پول: یکی از مهمترین معایب این صندوقها، تأثیر تورم بر ارزش پول سرمایهگذاران است. در حالی که صندوقهای با درآمد ثابت سود ثابتی ارائه میدهند، اگر نرخ تورم بالاتر از نرخ سود صندوق باشد، قدرت خرید سرمایهگذار کاهش مییابد. برای مثال، اگر نرخ تورم 40٪ باشد و صندوق نرخ سود 20٪ ارائه دهد، در واقع سرمایهگذار 20٪ از قدرت خرید خود را از دست میدهد.
عدم بهرهمندی از سودهای بزرگ: در مقایسه با سایر ابزارهای سرمایهگذاری مانند بازار سهام یا ارز دیجیتال که امکان سودهای ناگهانی و بزرگ را فراهم میکنند، صندوقهای با درآمد ثابت چنین ویژگیای ندارند و تنها سودهای ثابتی در اختیار سرمایهگذار قرار میدهند.
جایگزینهای بهتر برای سرمایهگذاری در شرایط تورمی ایران
در شرایط کنونی اقتصاد ایران، با وجود ویژگیهای مثبتی که صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت ارائه میدهند، نظیر ریسک کم و سود ثابت، معایبی همچون کاهش ارزش پول به دلیل تورم بالا باید مورد توجه قرار گیرد. با توجه به اینکه نرخ تورم در ایران میتواند به مراتب بالاتر از نرخ سود این صندوقها باشد، سرمایهگذاران عملاً ممکن است قدرت خرید خود را از دست بدهند، حتی اگر از نظر عددی سودی دریافت کنند. در چنین شرایطی، جایگزینهای دیگری که بتوانند به سرمایهگذاران کمک کنند تا نهتنها از کاهش ارزش پول خود جلوگیری کنند، بلکه حتی امکان بهرهمندی از سودهای بیشتری را داشته باشند، مطرح میشوند. این جایگزینها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
سرمایهگذاری در بورس و بازار سهام: با وجود ریسک بیشتر، بازار سهام در صورت تحلیل درست و انتخاب سهام مناسب، میتواند سودهای بالاتری نسبت به صندوقهای با درآمد ثابت ارائه دهد. رشد شرکتها و ارزش سهام آنها میتواند تا حدی اثرات تورم را جبران کند.
سرمایهگذاری در بازار طلا: با توجه به افزایش قیمت طلا در دورههای تورمی، این بازار میتوانند یک پناهگاه امن برای حفظ ارزش داراییها باشند. اگرچه نوسانات قابل توجهی دارند، اما معمولاً در شرایط تورمی رشد قیمت را تجربه میکند.
سرمایهگذاری در املاک و مستغلات: بازار مسکن و زمین در ایران به دلیل کمبود زمین و افزایش تقاضا، یکی از پایدارترین و مطمئنترین بازارها برای سرمایهگذاری است. این نوع سرمایهگذاری میتواند در بلندمدت به عنوان یک ابزار مقابله با تورم عمل کند و از کاهش ارزش پول جلوگیری کند.
سرمایهگذاری در داراییهای فیزیکی: کالاهای فیزیکی مانند خودرو یا کالاهای با دوام نیز میتوانند در شرایط تورمی بهعنوان یک راهکار برای حفظ ارزش سرمایه محسوب شوند.
با توجه به شرایط اقتصادی و تورم در ایران، صندوقهای با درآمد ثابت به تنهایی نمیتوانند نیازهای سرمایهگذاران را برای حفظ و افزایش ارزش سرمایه برآورده کنند. بنابراین، انتخاب یک سبد متنوع از داراییها شامل سهام، طلا و املاک میتواند استراتژی مناسبی برای مقابله با اثرات تورم و کسب سود بیشتر باشد.
جمعبندی
صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت به دلیل ریسک کم و بازدهی ثابت، گزینهای مناسب برای سرمایهگذاران ریسکگریز هستند. این صندوقها با سرمایهگذاری در اوراق مشارکت و سپردههای بانکی، سودی مشخص را برای سرمایهگذاران فراهم میکنند. با این حال، در اقتصاد ایران که با تورم بالا مواجه است، بازدهی این صندوقها نمیتواند به تنهایی قدرت خرید سرمایهگذاران را حفظ کند. تأثیر منفی تورم بر ارزش پول یکی از مهمترین معایب این صندوقهاست. برای مقابله با این مشکل و حفظ ارزش سرمایه، توصیه میشود سرمایهگذاران به جایگزینهای پر بازدهتری همچون بازار سهام، طلا و املاک توجه کنند. تنوع در سبد سرمایهگذاری میتواند به کاهش اثرات تورم و دستیابی به سود بالاتر کمک کند.
